Iako mnogi smatraju da je dežurni krivac bio američki državni sekretar Majk Pompeo, prema „Njujork tajmsu“, direktorka američke Centralne obavještajne agencije (CIA) je bila ta koja je ubijedila američkog predsjednika da ubije iranskog generala u Iraku, što je ionako zategnute odnose na Bliskom istoku dovelo na ivicu pucanja.

– Prijetnja koju predstavlja iranski general veća je od prijetnje od reakcije Irana ako bi on bio ubijen – ovim riječima je, kako prenosi „Njujork tajms“, Đina Haspel ubijedila Donalda Trampa da naredi ubistvo generala Kasema Sulejmanija, komandanta elitne jedinice Skud Iranske revolucionarne garde, koju su SAD ranije proglasile terorističkom organizacijom.

Nekoliko dana kasnije, Tramp se odlučio za ovaj visokorizični korak.

Haspelje uspjela i da potpuno predvidi reakciju Irana, odnosno raketiranje baza sa američkim trupama, upravo ono što se u utorak i dogodilo. Zvaničnici koji su slušali izlaganje direktorke CIA stekli su uvjerenje da bi likvidacijom Sulejmanija ojačali, a ne oslabili svoje pozicije na Bliskom istoku, iako ona nije zvanično zauzela stav ni za to ni protiv toga.

Američki državni sekretar Majk Pompeo rekao je ranije da je napad izveden na osnovu procjene obavještajnih službi sa namjerom da se spasu američki životi u regionu jer su izvještaji pokazivali da Sulejmani aktivno planira mnoge napade. Upravo je na osnovu tih izveštaja Tramp odlučio da naredi napad, bez konsultacija sa saveznicima.

Haspel je iz sjedišta CIA u Zapadnoj Virdžiniji pratila sva dešavanja nakon ubistva iranskog generala i putem video-linka bila u kontaktu sa Bijelom kućom.

Đina Haspel je profesionalni obavještajac sa dugogodišnjim stažom u CIA, kojoj se priključila 1985. Ona je na svojoj sadašnjoj poziciji naslijedila upravo Pompea, koji je imenovan za državnog sekretara. Za tri decenije karijere u agenciji, Haspel je napredovala do mjesta zamjenika direktora i tako postala prva žena na toj poziciji, a kasnije i prva žena na čelu CIA. Do maja 2019. Haspel je na više pozicije primila niz žena, ali nijednog Trampovog saveznika.

Iako su njenu karijeru hvalili veterani obavještajne službe, sada već preminuli republikanski senator Džon Mekejn, koji je mučen tokom petogodišnjeg zarobljeništva u zatvoru u Vijetnamu, izrazio je tada protivljenje imenovanju Haspel na čelno mesto CIA.

Ona je svjetskoj javnosti poznatija kao operativac za tajne operacije i upravnica tajnog zatvora na Tajlandu 2002, gdje su sprovođene ozloglašene metode ispitivanja zatvorenika.

Od oktobra do decembra 2002. bila je zadužena za nadgledanje tajnog CIA zatvora, u okviru programa američke vlade nakon terorističkog napada na SAD 11. septembra 2001. Tada je nad dva osumnjičena člana Al Kaide primjenjivan takozvani voterbording – metod simuliranja davljenja nalivanjem vodom, što se smatra vrstom mučenja.Prema izvještaju Senata, zabilježen je i slučaj jednog zatvorenika koji je izložen voterbordingu čak 83 puta u nekoliko dana.

Prema ranijem pisanju „Gardijana“, Haspel je tražila da se unište snimci na kojim je zabilježen takav vid mučenja. Ona je tada na saslušanju u Senatu obećala da neće ponovo pokrenuti program za pritvaranje i ispitivanje osumnjičenih za terorizam iako je Tramp rekao da podržava oštre metode ispitivanja.

Nakon što je Haspel imenovana za čelnika CIA, oglasio se i Edvard Snouden, bivši službenik Nacionalne bezbjednosne agencije (NSA) i CIA, koji živi u azilu u Rusiji nakon što je svetu otkrio povjerljive informacije o masovnom prisluškivanju. On je tada iznio još teže optužbe na račun Haspel, optužujući je za mučenje trudnica.

– Napomena: Đina Haspel je učestvovala u programu mučenja koji je uključivao prebijanje (nevine) trudnice, silovanje hranom muškarca koji je pokušao da odbije tu hranu, kao i smrzavanje do smrti okovanog zatvorenika. Ona je lično napisala naređenje da se unište 92 trake o torturi CIA – napisao je Snouden na Tviteru.

Đina Haspel je rođena 1956. u Ešlandu u Kentakiju. Srednju školu je završila u Velikoj Britaniji. Uslijedile su trogodišnje studije na Univerzitetu Kentaki i diplomiranje na Univerzitetu Luizvil. Centralnoj obavještajnoj agenciji se priključila u januaru 1985, od kada je imala više tajnih pozicija u inostranstvu, uključujući Tursku, Etiopiju i Azerbejdžan.

---

Vašington pojačao sankcije Teheranu
Amerika je uvela dodatne sankcije Iranu kao odgovor na raketni napad na baze u Iraku gdje su smješteni vojnici SAD. Najavljene su i dodatne kaznene regulative „ukoliko Teheran nastavi sa terorističkim djelima“.

Mete novih sankcija su sektori iranske proizvodnje, rudarstva i prerade tekstila, te višerangirani zvaničnici za koje Vašington tvrdi da su umiješani u napade na vojne baze izvedene 8. januara.

Tenzije između Vašingtona i Teherana su intenzivirane 2018. godine, kada se predsjednik Donald Tramp jednostrano povukao iz sporazuma sa Iranom.